W książce zgromadzone zostały materiały obrazujące działalność młodzieżowych organizacji niepodległościowych na Rzeszowszczyźnie w latach 1944-1956. Młodzieńczy idealizm oraz postawa buntu wobec terroru "władzy ludowej" i prób sowietyzacji społeczeństwa polskiego doprowadziły w tym czasie do powstania organizacji lub grup o różnym stopniu formalnego powiązania i jasności programowej. W większości opisanych przypadków ich działalność sprowadzała się do akcji propagandowych, walki o zachowanie kultury i tożsamości narodowej oraz przygotowań do udziału w kolejnej wojnie światowej. Wniosek ten potwierdzają prezentowane dokumenty programowe poszczególnych organizacji młodzieżowych. Ponieważ wspomnianą działalność uznano za atak na władzę komunistyczną, organizacje te wykrywano i niszczono wszelkimi środkami. Umożliwiła to nasilająca się inwigilacja środowiska młodzieżowego przez funkcjonariuszy UB, a w wielu wypadkach także nieostrożność działaczy niepodległościowych. Przedstawione w książce dokumenty ukazują założenia ideologiczne, wytyczne i instrukcje ministerialne stosowane przy zwalczaniu niepodległościowych środowisk młodzieżowych. Stanowią także praktyczny przykład zastosowanych metod rozpracowania oraz zawierają wyniki śledztw i wyroki sądowe. Książka składa się z trzech części. We "Wstępie" opisano kontekst społeczno-polityczny działalności młodzieżowych organizacji niepodległościowych na Rzeszowszczyźnie. W części drugiej przedstawiono syntetyczny zarys ich powstania, działalności i likwidacji. Natomiast w "Dokumentach" znalazły się, wspomniane wcześniej, materiały źródłowe. [www.ipn.poczytaj.pl, 2013]